Jeszcze fragment publikacji
Katarzyna Rymarska
Bydgoszcz
(...)
10. PłaskostopiePrzyczyny powstawania płaskostopia
Jedną z najczęściej występujących wad postawy u dzieci w młodszym wieku szkolnym jest płaskostopie. Według danych Instytutu Matki i Dziecka występowanie stopy płaskiej lub płaskokoślawej wynosi u 6-latków 5,3%, u 10-latków 5,4%, przy czym stany z pogranicza normy z patologią wynoszą w tym wieku około 18%.
Płaskostopie występuje wówczas, kiedy wiązadła i mięśnie stopy są słabe.
Czynniki wywołujące płaskostopie:
- nieprawidłowe odżywianie – niewydolność mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stopy może być spowodowana dysproporcją między siłą mięśni a stawianymi im wymaganiami z powodu obciążenia nadmierną masą ciała, jak w przypadku otyłości. Więzadła i mięśnie, nawet silne, nie są w stanie udźwignąć tak dużej masy ciała. Z czasem ulegają one rozciągnięciu, zwiotczeniu, co powoduje obniżenie wewnętrznego brzegu stopy, a w efekcie dochodzi do stopniowego utrwalania się płaskostopia.
- rodzaj wykonywanego zajęcia – główną pozycją dziecka uczęszczającego do szkoły jest pozycja siedząca. Spędza ono w niej 4 – 6 godzin. Wpływa to niekorzystnie na umięśnienie stopy i jej rozwój. W stale opuszczonych i pozbawionych ruchu kończynach utrudnione jest prawidłowe krążenie krwi. Szczególnie szkodliwe jest siedzenie ze zwisającymi nogami na wysokich krzesłach lub w nie przystosowanych do potrzeb dziecka ławkach szkolnych.
- sposób ubierania się w tym rodzaj obuwia – pierwotnie stopa posiadała możliwości chwytne. Wraz ze zmianą położenia środka ciężkości i uzyskania pozycji pionowej jej funkcja została sprowadzona do czynności lokomocyjno-podporowej. Stopa noworodka i niemowlęcia wykazuje dużą ruchliwość i chwytność, tylko do czasu, gdy dziecko rozpocznie chodzenie. Kiedy to nastąpi rodzice często wkładają mu niewygodne buty, które krępują stopy. Ruchliwość stopy się zmniejsza, mięśnie krótkie podeszwowej powierzchni ulegają osłabieniu z niedoczynności. Podeszwa buta przyjmuje funkcję dostosowawczą stopy do nierówności podłoża.
- zbyt długie stanie, bieganie i skakanie po twardym podłożu, długotrwałe wysiłki prowadzące do przemęczenia mięśni wysklepiających stopy. Przy staniu w rozkroku ciężar ciała pada na przyśrodkowe brzegi stóp, spłaszczając je jeszcze bardziej.
- czynniki natury psychicznej, takie jak: przygnębienie, zahukanie, obserwowane głównie u dzieci wychowujących się w nieodpowiedniej atmosferze domowej, a także przejściowe osłabienie po przebytych chorobach.
- okres szybkiego wzrostu, czyli skok pokwitaniowy, kiedy to układ kostny rozwija się szybciej a układ mięśniowy znacznie wolniej. Często pod wpływem szybkiego przyrostu ciała, przy osłabionych mięśniach stopa opiera się o podłoże łukiem przyśrodkowym, kostka wewnętrzna uwypukla się, palce odchylają się na zewnątrz, a ciężar ciała przytłacza śródstopie.
- czynniki wrodzone – przykładem może być wrodzona stopa płaska, końsko-szpotawa, końska, piętowa. Nieprawidłowe ustawienie i zniekształcenie stóp po urodzeniu często mogą mieć charakter łagodny i dają się korygować za pomocą ćwiczeń redresyjnych.
Przykłady ćwiczeń na płaskostopieOprócz noszenia właściwego obuwia sprzyjającego kształtowaniu stopy, wyrobienia odruchu prawidłowego stawiania i obciążania stóp podczas chodzenia i stania bardzo ważną rolę przy zwalczaniu płaskostopia odgrywają ćwiczenia korekcyjne wzmacniające te grupy mięśniowe, które decydują o wydolności stóp.
Oto przykłady:
1. Leżenie tyłem:
a) bicie braw stopami,
b) rowerek z woreczkami, szarfami pod palcami stóp.
2. Siad prosty. Ręce oparte na podłodze za plecami. Stopy pionowo do podłogi:
a) zaginanie palców stóp,
b) składanie stóp podeszwami do siebie, nogi proste w kolanach,
c) „lusterko” - „przeglądanie” się w podeszwie stopy.
3. Siad:
a) ściąganie kocyka palcami stóp, pięty przytrzymują kocyk,
b) „pranie” - naśladowanie ruchu prania stopami, szarfa chwycona stopami,
c) rzuty piłką w stopach, podeszwy stóp przylegają do piłki,
d) „taśmociąg” - dzieci siedzą jeden obok drugiego w odległości ok. 1 m, pierwsze dziecko ma przy sobie kilka woreczków, podaje stopami woreczek drugiemu, drugie trzeciemu itd.
e) „walka stóp” - jeden koniec szarfy trzyma jedna stopa, drugi druga, stopy ciągną szarfę w przeciwnych kierunkach,
f) ściąganie skarpetki ze stopy drugą stopą,
g) machanie szarfą w stopie jak chorągiewką,
h) przeciąganie laski gimnastycznej w parach – dzieci siedzą naprzeciw siebie, między nimi laska, opierają palce o laskę, na sygnał ciągną do siebie.
3. Stanie:
a) podrzucanie woreczków stopami i łapanie ich w ręce,
b) rzucanie woreczkami do celu,
c) składanie rogów kocyka i rozkładanie,
d) „gąsieniczka” - przejście bez odrywania stóp od podłogi,
e) przechodzenie bokiem po lasce z palcami zagiętymi na niej i piętami opartymi o podłogę,
f) przejście bokiem po ławeczce z palcami zagiętymi na jej krawędzi.
4. Zabawy:
a) „schowaj woreczek” - na podłodze rozrzucone woreczki, na hasło: schowaj woreczek dzieci starają się stanąć na woreczku tak, aby całkowicie zakryć go stopami,
b) „kto zbierze więcej” - na podłodze rozrzucone szarfy, woreczki, dzieci podzielone na grupy, na sygnał każda grupa zbiera stopami rzeczy na przydzielone jej miejsce, jedna osoba może przynosić tylko po jednej rzeczy.
LITERATURA
Wilczyński J. „Korekcja wad postawy człowieka”
Kasperczyk T. "Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie"
Malina H. "Wady kończyn dolnych, postępowanie korekcyjne"
Owczarek S. Bondarowicz M. „Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej”
Kutzner-Kozińska, Wlaźnik K. „Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10- letnich”
http://www.edukacja.edux.pl/p-213-wady-postawy-ze-szczegolnym-uwzglednieniem.php
