Darmowy dowóz dzieci niepełnosprawnych do szkół Warszawa, 29 sierpnia 2006 r.
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Rzecznik Praw Dziecka
Ewa SOWIŃSKA
Ul. Śniadeckich 10, 00-656 Warszawa
Tel.: 696 55 44 fax. 629 60 79
ZBA /06/KB
Pan
Roman Giertych
Minister Edukacji Narodowej
Działając na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw
Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69), zwracam się o podjęcie prac nad zmianą przepisów prawnych (uwzględnienie w projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty), zmierzającą do zapewnienia uczniom niepełnosprawnym szkół ponadgimnazjalnych bezpłatnego transportu i opieki na czas przewozu do i ze szkoły, ze wskazaniem podmiotu odpowiedzialnego za realizację tego obowiązku.
Zgodnie z art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr
256, poz. 2572 z 2004 r., z późn. zm.), obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły
podstawowej i gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku szkolnego i
obowiązku nauki dzieciom i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu głębokim.
Uczniowie niepełnosprawni uczęszczający do szkół ponadgimnazjalnych podlegają
obowiązkowi nauki do ukończenia 18 lat. Niespełnianie tego obowiązku podlega egzekucji w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Natomiast ustawa o systemie oświaty nie przewiduje możliwości udzielenia pomocy w przewozie uczniów niepełnosprawnych do szkół ponadgimnazjalnych. Oznacza to prawną i faktyczną dyskryminację i defaworyzowanie tych dzieci. Takie rozwiązanie jest sprzeczne z konstytucyjnym prawem do powszechnego i równego dostępu do edukacji, które w przypadku uczniów niepełnosprawnych wiąże się z obowiązkiem stworzenia systemu pomocy i wsparcia tak aby niepełnosprawne dziecko miało skuteczny dostęp do oświaty, nauki i innych form pomocy gwarantujących jak najwyższy stopień zintegrowania ze społeczeństwem oraz poziom rozwoju dziecka niepełnosprawnego (art. 23 Konwencji o Prawach Dziecka).
Brak prawnego zagwarantowania dowozu uczniów niepełnosprawnych do szkół ponadgimnazjalnych, i często trudna sytuacja materialna rodziców, uniemożliwia im realizację 2 obowiązku nauki i osiąganie wykształcenia na miarę możliwości, skazując ich
często na nauczanie indywidualne w domu ucznia (rozwiązanie drogie i niekorzystne dla
rozwoju uczniów, którzy mogliby uczęszczać do szkoły razem z rówieśnikami), i rezygnację z aspiracji edukacyjnych i życiowych. Ogranicza to ich prawo do pełnego uczestnictwa, równych szans edukacyjnych i równych szans w życiu społecznym.
Dyskryminacyjny charakter obecnego stanu prawnego oraz dramatyczne konsekwencje dla dzieci niepełnosprawnych dobrze ilustruje list jednego z rodziców, który załączam do wystąpienia.
Takie działanie ustawodawcy, w mojej ocenie, w sposób rażący narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Jak bowiem wynika z utrwalonego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądu, konstytucyjna zasada równości obywateli wobec prawa polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych) charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu mają być traktowane równo. W tym przypadku taką cechą jest niepełnosprawność dziecka.
W przekonaniu Rzecznika Praw Dziecka, kryterium różnicowania sytuacji prawnej dzieci,
zawarte w ustawie o systemie oświaty (ze względu na rodzaj szkoły) jest sprzeczne z
Konstytucją, gdyż w różny sposób traktuje podmioty i sytuacje podobne, a różne traktowanie nie znajduje żadnego uzasadnienia w normach Konstytucji.
Mam nadzieję, że uwzględniając jak najlepiej pojęty interes dobra dziecka, Pan Minister
dołoży wszelkich starań i podejmie działania legislacyjne, które pomogą uczniom niepełnosprawnym w realizacji obowiązku nauki w szkołach ponadgimnazjalnych.
Ponadto zwracam się do Pana Ministra o uwzględnienie w pracach nad projektem nowelizacji ustawy o systemie oświaty następujących problemów:
· jasne i jednoznaczne określenie możliwości oraz trybu i sposobu indywidualnego nauczania sześciolatków (pismo RPD, sygn. ZBA-500-17/06/KB, z dnia 28 czerwca 2006 r.),
· wprowadzenie maksymalnych progów liczebności uczniów w oddziałach szkół publicznych
(pisma RPD, sygn. ZBA/500-8/05/KB z dn.11 maja i 30 września 2005 r.),
· wprowadzenia przepisu w jednoznaczny sposób zabraniającego palenia tytoniu w szkołach (pismo RPD, sygn. ZBA/500-23/05/KB z dnia 21 grudnia 2005 r.),
· stworzenie normatywnych podstaw do funkcjonowania stołówek szkolnych (pisma RPD, sygn. ZBA-500-47/04/KB/TR z dnia 30 grudnia 2004 r., ZBA-71-2/05/TR/KB z dnia 7 stycznia 2005 r. oraz ZBA-071-2/05/KB z dnia 1 marca 2005 r.)
http://www.brpd.gov.pl