Jak zdobyć unijne stypendia - informator
Uwaga uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, uwaga studenci! Właśnie rusza kolejna edycja stypendiów unijnych na wyrównywanie szans edukacyjnych. Maksymalnie uczeń może dostać 250 zł miesięcznie, a student 350 zł. Kto, gdzie i kiedy może się starać o pieniądze - wyjaśniamy w naszym informatorze. Sprawdź, czy Ty też masz szansę!
Po raz pierwszy unijne stypendia zaczęto wypłacać w zeszłym roku po wejściu Polski do UE. Pionierska operacja okazała się dla naszych urzędów bardzo trudna. Panował chaos informacyjny, zmieniały się interpretacje przepisów, wypłaty ruszyły z opóźnieniem, w niektórych województwach nawet wielomiesięcznym.
Teraz urzędnicy zapewniają, że droga już się przetarła i będzie łatwiej. Będą też stypendialne nowości.
O stypendia możesz się ubiegać jeśli::
• jesteś uczniem
- publicznych i niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą;
- mieszkasz (jesteś zameldowany na stałe) na wsi albo w mieście do 5 tys. mieszkańców, albo w mieście do 20 tys. mieszkańców, w którym nie ma publicznej szkoły ponadgimnazjalnej kończącej się maturą;
• jesteś studentem
- dowolnej uczelni - państwowej lub prywatnej; możesz studiować w dowolnym systemie - dziennym, wieczorowym, zaocznym lub eksternistycznym;
- mieszkasz na tzw. terenach zmarginalizowanych, czyli według przepisów:
- na wsi;
- w miastach do 20 tys. mieszkańców;
- na obszarach kwalifikujących się do wsparcia w ramach działania 3.2 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego „Obszary podlegające restrukturyzacji”. Ten program o skomplikowanej nazwie (w skrócie ZPORR) to część Narodowego Planu Rozwoju. Opis programu i mapa powiatów objętych działaniem 3.2 można ściągnąć ze strony
www.zporr.gov.pl.;
- mieszkasz w zdegradowanej dzielnicy miasta, na obszarach poprzemysłowych, powojskowych, wyznaczonych Lokalnym Programem Rewitalizacji. Takie tereny mają np. duże bezrobocie. Czy twoja okolica jest objęta takim planem, pytaj w lokalnym urzędzie;
• masz trudną sytuację materialną, czyli:
- pochodzisz z rodziny, w której dochód na jedną osobę nie przekracza 504 zł netto??? lub 583 zł, w twojej rodzinie jest osoba niepełnosprawna (to kwoty zapisane w ustawie z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2254, z późn. zmianami);
- pochodzisz z rodziny rolniczej o niskich dochodach. Twój dochód będzie obliczony na podstawie dochodu z tzw. hektara przeliczeniowego ogłaszanego do dnia 30 października każdego roku przez prezesa GUS. W 2005 r. będzie on wyznaczony na podstawie dochodu z 2003 r., tj. będzie wynosił 1086 zł. Tu w porównaniu z zeszłym rokiem przepisy się zmieniły. Nowy jest też sposób wyliczania dochodu na głowę. Dzięki temu więcej osób skorzysta ze stypendiów.
W każdym województwie trochę inaczej
Uwaga. To ważne!!! Program stypendiów unijnych jest realizowany przez województwa. Każde województwo może wyznaczyć własne - niższe od podanych powyżej - progi dochodu uprawniające do stypendium. I tak się zwykle dzieje, ponieważ kandydatów do stypendiów zgłasza się zbyt wielu. Kwoty, którymi dysponują samorządy, nie zaspokajają wszystkich potrzeb. Wtedy regiony decydują, że pierwszeństwo mają osoby o najniższych dochodach. Decyzję o ewentualnym obniżeniu progu podejmuje zarząd województwa w porozumieniu ze starostami.
Jaki próg zostanie wyznaczony w Twoim regionie, musisz pytać w lokalnych urzędach zajmujących się rozdziałem stypendiów, w starostwach, a także w szkołach.
Poszczególne województwa mogą wprowadzić także swoje dodatkowe wymogi. I np. przyznają pierwszeństwo dla uczniów z dobrymi ocenami albo studentów pierwszego roku. Niektóre regiony, np. województwo podlaskie, kwestię dookreślenia dodatkowych kryteriów powierzają powiatom.
Jak zdobyć unijne stypendia - informator (2)
Przykład: Adam, student pierwszego roku politechniki, mieszka na Mazowszu. Mógłby ubiegać się o stypendium unijne, bo spełnia kryteria. Ale pobiera z uczelni stypendium socjalne, a to wyklucza go ze starań o unijne pieniądze. Jego kolega Paweł z województwa łódzkiego choć jest w identycznej sytuacji, dostanie stypendium, bo w tym województwie stypendia można łączyć.
Sprawdź, co biorą pod uwagę
Oto, co może mieć znaczenie przy przyznawaniu unijnych stypendiów (przykładowe kryteria z kilku województw):
w województwie łódzkim:
• miesięczny dochód nieprzekraczający 350 zł
w zachodniopomorskim:
• pochodzenie z rodziny niepełnej
• pochodzenie z rodziny, gdzie jedno lub oboje rodziców są osobami długotrwale bezrobotnymi
• niepobieranie stypendium o charakterze socjalnym z innego źródła
w świętokrzyskim:
• niski dochód - stypendium będzie przyznawane wg dochodów, od najniższych aż do wyczerpania środków (z zachowaniem warunku o dochodzie na osobę w rodzinie lub dochodzie osoby uczącej się nie wyższym niż kwota uprawniająca do uzyskania świadczeń rodzinnych)
• stałe zameldowanie na obszarach uprawniających do otrzymania wsparcia przez co najmniej jeden rok
• wiek do 25 lat
w małopolskim:
• uczęszczanie do I lub II klasy szkoły ponadgimnazjalnej
• studiowanie na I lub II roku
w lubelskim:
• miesięczny dochód mniejszy niż 350 zł (w przypadku studentów)
• wysoka średnia ocen
w mazowieckim:
Jak zdobyć unijne stypendia - informator (3)
• miesięczny dochód nieprzekraczający 350 zł
• wiek do 25 lat
• studiowanie na I roku
• niepobieranie stypendium o charakterze socjalnym z innego źródła
• uzyskanie promocji do następnej klasy/na następny rok (jeśli ktoś brał stypendium w ub.r. szkolnym to warunek konieczny)
Ile możesz dostać
• maksymalna kwota stypendium dla uczniów może wynosić 250 zł na miesiąc;
• maksymalna kwota stypendium dla studentów szkół wyższych może wynosić 350 zł na miesiąc;
Stypendium przyznawane jest na czas trwania nauki w danym roku szkolnym/akademickim, nie dłużej niż na dziesięć miesięcy.
Ponieważ - jak już wspomnieliśmy - chętnych do stypendiów jest zbyt wielu w stosunku do możliwości finansowych regionów, samorządy dzielą pieniądze na mniejsze kwoty, by więcej osób mogło je otrzymać. Mają do tego prawo. I tak np. na Mazowszu maksymalna kwota stypendium w skali roku wyniesie w nadchodzącym roku szkolnym 1500 zł dla ucznia i 2000 zł dla studenta.
Uwaga! Jeżeli pomoc dla ucznia/studenta będzie przekazywana przez okres krótszy niż dziesięć miesięcy (np. sześć miesięcy), kwota przyznanej pomocy musi zostać również proporcjonalnie zmniejszona.
W jakiej formie dostaniesz stypendium
• uczniowie dostaną stypendia w formie:
- rzeczowej (np. zakup podręczników);
- dofinansowania opłat (np. za zakwaterowanie, wyżywienie, internat);
- refundacji kosztów poniesionych wcześniej a związanych z pobieraniem nauki (po przedstawieniu dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków, tj. faktur, rachunków);
- zaliczki.
System zaliczkowy to tegoroczna nowość. Będzie np. tak: na początku miesiąca uczeń dostaje pieniądze, a na koniec miesiąca musi się z nich rozliczyć na podstawie faktur i rachunków. Wypłata kolejnej transzy będzie możliwa po rozliczeniu się. W przypadku nierozliczenia się wypłaty nie będzie, a pieniądze trafią do innego ucznia z listy rezerwowej (utworzonej w momencie naboru uczestników projektu).
Wprowadzenie zaliczek to dobra wiadomość dla rodzin, które często nie mogą wiązać końca z końcem. W ubiegłym roku nie mieli za co kupić książek, by potem pokazać rachunki i ubiegać się o zwrot pieniędzy.
Jak zdobyć unijne stypendia - informator (4)
• studenci dostaną stypendia:
- w gotówce;
- w formie refundacji kosztów poniesionych wcześniej a związanych z pobieraniem nauki.
Kto decyduje o formie wypłaty
Dopuszczalne formy wypłaty stypendiów określa instytucja wdrażająca działanie w regionie (zwykle to urzędy marszałkowskie). Zazwyczaj dopuszcza wszystkie, które są przewidziane na poziomie ustaleń ministerialnych, o których piszemy w naszym informatorze. Potem powiat określa, w jakiej formie będzie wypłacane stypendium w przypadku jego projektu. Natomiast uczeń decyduje o tym, na co stypendium wyda.
Na co możesz przeznaczyć stypendium
Np. na:
• zakup pomocy naukowych (np. podręczników, słowników);
• koszty ułatwiające kształcenie, tj. wyżywienie, zakwaterowanie, dojazdy, czesne;
• koszty obligatoryjnie wymagane przez szkołę; takie, które na podstawie decyzji dyrektora szkoły, rady pedagogicznej lub organu prowadzącego szkołę uczeń jest zobowiązany ponosić, by w pełni korzystać z zajęć oraz takie, których ponoszenie wynika z odrębnych przepisów (np. ubezpieczenie wypadkowe). Są to np. koszt zakupu stroju na wf., plecaka, przyborów szkolnych, kalkulatora, encyklopedii, atlasu, repetytoriów, tablic matematycznych, lektur, koszty ponoszone podczas wycieczek szkolnych: bilety do kina, teatru, muzeum, a nawet koszt kursu prawa jazdy, jeżeli jest wymagane przez szkołę).
Katalog wydatków obligatoryjnie wymaganych przez szkołę nie jest zamknięty. Ostatecznie określi je dyrektor szkoły. Pozwoli to na indywidualne podejście do potrzeb uczniów.
Kto wypłaca stypendia i gdzie składać wnioski
Uczniowie i studenci najczęściej składają wnioski o stypendia w swoich starostwach. Uczniowie niekiedy mogą to robić w swoich szkołach. Musicie sprawdzić jak jest u Was.
Uwaga!! To województwa ustalają bardziej szczegółowe zasady przyznawania stypendiów w zależności od sytuacji społeczno-gospodarczej danego regionu. Dlatego warto śledzić informacje o stypendiach unijnych na stronach internetowych urzędów, które zajmują się stypendiami.
Są to w większości województw urzędy marszałkowskie, w Pomorskiem i Zachodniopomorskiem wojewódzkie urzędy pracy, a w Łódzkiem Regionalne Centrum Pomocy Społecznej.
Uwaga! Jeśli jesteś uczniem szkół niepublicznych, posiadających uprawnienia szkoły publicznej - to o sprawy stypendiów pytaj w szkole i prowadzących je organizacjach i stowarzyszenia.
Jakie dokumenty powinieneś przygotować
• Od uczniów wymagane są (zazwyczaj, ale samorządy mogą wprowadzić własne zasady): oświadczenie o sytuacji rodzinnej i materialnej udokumentowane zaświadczeniami lub orzeczeniami o dochodach; kserokopia dowodu osobistego. Jeśli nie jesteś jeszcze pełnoletni, zamiast dowodu powinieneś mieć zaświadczenie o zameldowaniu z biura meldunkowego. Powinieneś też zgłosić się z rodzicami.
• Od studentów wymagane są: oświadczenie o sytuacji rodzinnej i materialnej udokumentowane odpowiednimi zaświadczeniami lub orzeczeniami o dochodach, zaświadczenie z uczelni o przyjęciu na pierwszy rok studiów lub kontynuowaniu studiów, kserokopia dowodu osobistego. Np. na Mazowszu żacy muszą też przedstawić zaświadczenie z uczelni, że tam nie pobierają stypendium socjalnego. W tym województwie obu stypendiów nie można łączyć.
Jak zdobyć unijne stypendia - informator (5)
Kiedy to wszystko załatwiać
Niestety. Nie ma tu jednej odpowiedzi dla całego kraju. W niektórych miastach to już dosłownie ostatnia chwila na składanie wniosków. W większości procedura jeszcze nie ruszyła.
Np. rzeszowski wydział edukacji urzędu miasta tylko do dziś przyjmuje uczniowskie wnioski o stypendia. Z kolei w Płocku jeszcze w ogóle nie zaczęto ich przyjmować.
Powtarzamy, jak jest u Was, musicie pytać w urzędach zajmujących się stypendiami w swoich regionach. Trzymajcie rękę na pulsie, dopytujcie w starostwach, na jakim etapie są procedury, czytajcie strony internetowe urzędów marszałkowskich, samorządów lokalnych. Plan jest taki, by wypłaty ruszyły we wrześniu w przypadku uczniów i w październiku - dla studentów.
Zbieraj rachunki
Kupujesz już teraz zeszyty, książki... koniecznie zabierz ze sklepu fakturę lub rachunek. Bez niego nie możesz się później ubiegać o refundację. Zbieraj rachunki za każdą, nawet najdrobniejszą rzecz. W ub. roku szkolnym brak rachunków był jednym z najczęściej popełnianych przez stypendystów błędów.
Uwaga! Jeśli w ub. roku szkolnym/akademickim pozytywnie przeszedłeś procedurę stypendialną i dostałeś unijne pieniądze, w tym roku jeszcze raz musisz przystąpić do rekrutacji i przygotować dokumenty.
Uwaga! Nie strać stypendium
Pamiętaj, stypendium można stracić. Tak się stanie, gdy np. przerwiesz naukę, zostaniesz skreślony z listy uczniów/studentów, przestaniesz spełniać kryteria, weźmiesz urlop dziekański, powtarzasz rok. Uwaga! Jeśli otrzymasz pomoc finansową np. po skreśleniu cię z listy studentów, będziesz musiał zwrócić pieniądze.
Skąd są stypendia i po co
Stypendia unijne mają ułatwić uboższej młodzieży, głównie z małych miejscowości, dostęp do kształcenia. Finansuje je głównie Europejski Fundusz Socjalny, wspomaga polski budżet. Realizowane są w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Celem ZPORR jest przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów, tak by sprzyjało to długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.
W latach 2004-06 w ramach unijnych stypendiów:
• Uczniowie otrzymają 151 mln euro. 68 proc. kwoty daje Europejski Fundusz Społeczny, a ok. 32 proc. dokłada budżet państwa - rezerwa ministra edukacji narodowej i sportu.
• Studenci otrzymają 24 mln euro. Tu dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi 75 proc., a 25 proc. ze środków z budżetu państwa - rezerwa celowa ministra gospodarki i pracy.
Środki te przeznaczone są na wypłacanie przez 23 miesiące (tj. ostatnie miesiące 2004 r. i po dziesięć miesięcy w 2005 i 2006 r.) stypendiów w maksymalnej wysokości 250 zł dla 123 tys. uczniów i w maksymalnej wysokości 350 zł dla 15 tys. studentów. Z szacunków Ministerstwa Gospodarki wynika, że o jedno stypendium dla uczniów starają się średnio cztery osoby, a o jedno stypendium dla studentów - ok. dziesięciu osób.
A w roku 2005...
dla uczniów jest przeznaczone ok. 50 mln euro, a dla studentów ok. 8 mln euro.
Agnieszka Woźniak
http://serwisy.gazeta.pl/kraj/1,34317,2821338.html?as=5&ias=5